“Wiejska Ballada”
Nakładem białostockiego wydawnictwa “BUK” ukazał się nowy tomik poezji, poety Jerzego Binkowskiego: “Wiejska Ballada” jest to 12-ty tomik poezji autora.
Tytuł: “Wiejska ballada”
Autor: Jerzy Binkowski
ISBN: 978-83-66465-10-7
Wyd: Wydawnictwo BUK, Białystok 2020
Format A5, s. 60
Opracowanie graficzne i skład: Justyna Kamińska
Nie wiem czy wiesz, ale pełna nazwa tego gatunku drzewa, to – Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior L.)!
Nie, to drzewo samo się nie wynosi nad inne, to sam Bóg je wyniósł! I Ty je wyniosłeś, wyróżniłeś, dając mu niejako pierwszą, najważniejszą stronę swojej nowej książki.
Czy może istnieć wieś bez drzew?
Są u Ciebie prócz jesionu także świerki, topole, brzozy, modrzewie, lipy…; są zioła łąkowe, są kwiaty, na kwiatach pszczoły, są uprawy, są ptaki, są gospodarskie zwierzęta, wreszcie, są – ludzie.
Czy może istnieć wieś bez łąk, bez pszczół, bez upraw, ptaków, bez dzikich i gospodarskich – zwierząt?
Wreszcie, czy może istnieć wieś – bez ludzi?!
A skoro wieś nie może bez nas istnieć, czy może ona istnieć bez ich chałup, stodół, kurników, dróżek, dróg, bezdroży, bez – kiedyś – końskich pojazdów, bez ciągników, motorów, bez wiejskich
kościółków, kapliczek przydrożnych, świątków, krzyży?!
Czy wieś, może istnieć – bez sąsiadów?!
Ale to wszystkimi – Bóg! Oczywiście, z Niepokalaną swoją – Matką.
Jest w Twojej „wiejskiej balladzie” wielka, wielka – melancholia, wielka tęsknota.
Ty już Jurku nie jesteś tylko człowiekiem miasta; stałeś się i wieśniakiem!
A ja, który jestem nim od zawsze, witam Ciebie w swojej wsi!
A Ty, przyjmujesz mnie gościną swoich pięknych wierszy, w swojej.
Jak człowieka gnębi dziś koronawirus, tak i wyniosły jesion, ma w tych czasach swojego śmiertelnego wroga. Jest nim grzyb: Hymenoscyphus fraxineus.
Giną jesiony! Masowo!
Przyjacielu, jednego z nich i wszystko co wokół niego, ocaliłeś na zawsze swoją poezją.
Dziękuję.
Janusz Andrzejczak
Recenzja tomiku Jerzego Binkowskiego “Wiejska Ballada” na łamach portalu POECI W SIECI
Ciepła pułapka serca
„Wiejska ballada” – to kolejny zbiorek Jerzego Binkowskiego, poety zamieszkałego w Białymstoku, zawierający zaledwie 27 wierszy. Tytuł nacechowany jest sentymentem i melancholią. Właściwie to „Ballada trofimowska” – jak nazywa się jeden z wierszy. Już wiersz inaugurujący tomik zamyka się słowami: Ciepła pułapka serca – Trofimówka. Trofimówka to wieś w powiecie sokólskim, gdzie znajduje się letnia „rezydencja” poety, a kiedyś było tam gospodarstwo rolne rodziców małżonki. O tych czasach mówi piękny wiersz zatytułowany „Dziadek”: Mówiłem do Ciebie – Tato – / do obcego człowieka / który pokazał jak się pracuje / na śmierć i życie // Z Tobą powtórzyć chciałbym wszystko: / piaszczyste drogi kurz dudnienie kopyt / wjazd furą na klepisko / zwalanie snopów pachnących rżyskiem (…). Obecnie to już azyl dla wytchnienia „miastowego” emeryta, zwłaszcza w dzisiejszych szczególnych czasach. Jeszcze trochę, a i wieś, przynajmniej w swym obecnym kształcie, odejdzie do przeszłości, podobnie jak ten ścinany dąb w wierszu „Czy widać to czego nie widać?”
Czytając te wiersze obracamy się w sferze znaków i symboli, takich jak jesion i jesień, babie lato, kwiaty i drzewa, dom czy wreszcie Matka Boska z domowej kapliczki. Wiersze opatrzone są czarno-białymi fotografiami. Już na okładce wita nas piękne zdjęcie wiekowego jesionu z kapliczką w dziupli u podnóża. Pod figurą Matki Boskiej umieszczony został medalion z wyobrażeniem Ojca Świętego Jana Pawła II. Jesion w wierszach ulega pewnej mitologizacji i sakralizacji: Jesion jesienią usnął / dzisiaj sennie wiośnieje // Białą koroną / lśnią obok wiśnie // Jabłoni różowe płatki / wirują w złocie złocieni // Kropelki konwalii dźwięczą / wdzięcznie w zieleni / Kto was maluje / znajdę malarza // Kto was rzeźbi / odnajdę rzeźbiarza // Za siódmą doliną / za siódmym lasem // nim pod jesionem zasnę („Konwalii kropelki”). Albo w wierszu „Jesienny jestem”: Babie lato mi w głowie / i mgły okolicznych lasów i łąk // Dzięcioł zielony i czarny oraz sójka / za-po-bie-gli-wi jak wiewiórka // Stopy moje niepewne / wśród liści sennych jesiennych // jesionu. W tym świecie nie daje o sobie zapomnieć poczucie przemijania, ot choćby w takich słowach: Jasność na skroni / Jaskroń. Ale jest i miłość, i subtelny stonowany erotyzm: Nasze srebrzyste skronie / i wiatrem splecione dłonie // Kochana, mówię: ten płacz / w liściach wierzb to tylko żal // Unisono na życia fali / śpiewamy // Nie podnoś ramion z białą chustą / bo pragnę abyś usłyszała tupot stóp jeżyka / z wilgotnym i czułym noskiem („Tańczę wokół słów”).
Poeta przywołuje postacie mieszkańców wsi, sąsiadów („Ballada trofimowska”), a we wspomnieniach także tych bliskich, którzy odeszli. Znamienne są słowa z wiersza „Babcia”: Za wzgórzem świerkowo-brzozowym / jest dom – który domem już nie jest // Przed nim korzenie modrzewia i lipy / pięknych drzew – kiedy były drzewami (…) Korzenie w ziemi zostały // Na nich siada Maria i Łukasz / jak kiedyś na ciepłych kolanach. Wspomnienia nie obywają się bez podsumowań, bez spojrzenia na swoją obecną sytuację. Warto zacytować wiersz „Zatrzymanie”, poświęcony pamięci matki:
Wieczór – światło opuszczone do końca
małe iskry miotają się po podłodze
Powędrowałaś na drugą stronę białych brzóz
a ja wciąż jestem tu gościem
Słyszę szepty schowane w dojrzałym jabłku
światło i ciężar – równomiernie rozłożone
Moje ciało jak ogrodowy aster w koszyku płatków
błyszczę niby kałuża i księżyc w ciemności
Rok w rok przenikasz cichutko
w dźwięku moich siwiejących skroni
Sunę piórem niczym światło do swego wnętrza
a wiatr zmysłowo przestawia litery j n a i a n
Najdroższa Matko
nie umiem Cię poznać – dokończyć – objąć
Kiedy zasnę może powiesz
Jerzy – wszystko zrobiłeś co mogłeś.
Tomik podsumowują i zamykają wiersze o treściach religijnych i patriotycznych: „Stajenny Cud”, „Boże Ciało”, „Niepokalana”, „Wniebowzięcie”, „Dom polski”, „Wiejski Proboszcz na jawie”. Szczególnie przejmujący jest wiersz „Wniebowzięcie”, zamieszczony tu w setną rocznicę walk z bolszewikami:
Matko Boska Zielna
Spójrz na bukiet słów
Aster w Aster – wyprostowani polscy żołnierze pod Radzyminem
Przychodzą do świątyni w leczniczym zapachu ziół na śmiertelne rany
Przynoszą nieśmiertelniki zawinięte w pamięć ciągle krwawiących bandaży
Białe i czerwone malwy sięgają im do wypełnionych bólem piersi
Na kolana padają zielone papierówki jak i z grubą skórą dzikie gruszki
Anielski pył kwiatowy leciutko na palcach tańczy ponad oparami lęku
Pochylają się kłosy żyta i owsa jęczmienia i gryki łubinu i grochu
Młode pędy czarnego bzu w bagiennej oprawie walki
Aster w Aster
Wyprostowani
–
Ale i kolejne lata nie szczędziły dotkliwych „przejść do historii”, o czym opowiada tekst „Wiejski Proboszcz na jawie”. Zaś w wierszu „Dom polski” dom urasta do rangi symbolu, to także, a może przede wszystkim – Ojczyzna: Jakżem ja piękna kiedy patrzysz na mnie / weź mnie do domu z modrzewia i dębu // Jarząb przed nami w białych kwiatach / i czerwień w zapachu gorzkich migdałów // Polska Niepodległa – słowa dwa / jesienny wiatr – niechciany strach // Dla naszej miłości świętej / tysiące schodów przed nami. I nie jest przypadkiem, że właśnie w tym kontekście pobrzmiewają echa biblijnej „Pieśni nad pieśniami”.
–
Kazimierz Słomiński
Wybrane utwory z tomiku:
Dni człowieka są jak trawa,
Kwitnie jak kwiat na polu;
ledwie muśnie go wiatr, a już go nie ma,
i miejsce, gdzie był, już go nie poznaje.
Ps. 106
Jerzy Binkowski – Urodził się w 1949r. w Gdyni. Ukończył studia filozoficzno-psychologiczne w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Dyplomem reżyserskim ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie. Pracował głównie z młodzieżą – poradnictwo i teatr. Mieszka od 40 lat w Białymstoku. Należy do warszawskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
